معامله اعضاء بدن در حقوق

 تحولات صورت گرفته در زمینه اعضای بدن انسان به جهت افزایش کمی و پیشرفت‏‌‌های کیفی آن مورد توجه قانون گذار قرار گرفته و نسبت به وضع( ( قانون پیوند اعضای بیماران فوت شده یا بیمارانی که مرگ مغزی آنها مسلم شده است) ) و نیز آیین نامه اجرایی آن اقدام نموده است.
فارغ از موضوع اهدا عضو و علیرغم شیوع معاملات معوض غیر رسمی میان گیرندگان و اعطاکنندگان اعضا بدن انسان، تاکنون قراردادهای مذکور مورد توجه قانونگذار قرار نگرفته است.
این پایان‌نامه به تبیین مفاهیم و واژه‌های کلید‌ی موضوع معاملات اعضا بدن انسان شامل ” تعاریف و اقسام مرگ مغزی، اغما و اقسام انتقال عضو” بررسی ماهوی معامله اعضا بدن در حقوق ایران شامل “شرایط اساسی صحت معامله اعم از مالیت و مالکیت داشتن، مشروع بودن موضوع و جهت، عوامل محدود کننده اصل حاکمیت اراده، نوع معامله اعضا بدن و…” و نیز بررسی معامله اعضا بدن در آیینه فقه امامیه شامل مفاهیم “مالکیت و حق سلطه و مراتب و اقسام آن، ادله حرمت قطع عضو و موارد جواز قطع اعضا” می‌پردازد.
امروزه به لحاظ پیشرفت دانش پزشکی و تقاضای بسیار برای استفاده از اعضای بدن انسان، بازار خرید و فروش اعضای بدن رونق شتابنده‌ای یافته و این در جایی است که بسیاری از فقها و حقوقدانان اسلامی از نظر فقهی و حقوقی عملیات قطع و معامله و نقل اعضای بدن آدمی را چه در حالت حیات و چه پس از آن صحیح نمی‌دانند،اما با بررسی و مطالعه دقیق اقوال علمای شیعه و سنی و سوابق روایی موجود و در نظر گرفتن فتاوی بسیاری از مراجع عظام تقلید و مطالعه ده‏‌ها استدلال و مستند موافق و مخالف در رابطه با مالیت و معامله اعضای بدن انسان چنین بدست می‌آید که امروزه با توجه به وجود منافع عقلایی و امکان بهره وری مطلوب از اعضای بدن و اجساد انسانها در نجات جان بیماران و حتی در مواردی تاثیر بسزای آن در پیشرفت دانش و آموزش علوم پزشکی در مراکز آموزشی کشور، امکان خرید و فروش اعضای بدن انسان زنده و مرده و همچنین اجساد آنها،تحت شرایط و ضوابطی وجود دارد.
و در نتیجه مانند سایراموال قابل معامله در قالب عقد بیع خواهد بود خرید فروش اعضای بدن در برخی کشورها مثل هند به فاجعه‌ای ملی تبدیل شده و در برخی کشورها ازجمله کشورهای عربی با منع قانونی مواجه شده و تنها هدیه عضو پذیرفته شده است.

منبع : مقاله معامله اعضاء بدن در حقوق